Powrót do pracy młodej mamy – jak możemy Ci pomóc?

Autor: Zuzanna Uszlińska

Powrót do pracy zawodowej po ciąży i urlopie macierzyńskim to ciężki orzech do zgryzienia dla każdej świeżo upieczonej mamy. Kobiety stają przed mnóstwem pytań, wątpliwości i trudno im odnaleźć się w nowej sytuacji. Szybko zmieniający się rynek pracy również nie zawsze napawa nadzieją i chęcią do działania. Na co warto zwrócić uwagę, rozpoczynając poszukiwania pracy? Jak poczuć się pewniej samej ze sobą? W jaki sposób pogodzić życie zawodowe z opieką nad maluszkiem i życiem rodzinnym? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć.

Najważniejszą kwestią w powrocie do pracy po przerwie związanej z macierzyństwem jest Twoja gotowość. Nie warto ulegać presji społecznej, ponieważ readaptacja do nowej sytuacji będzie znacznie trudniejsza. Jeśli podejmujesz taką decyzję – zrób to w zgodzie z samą sobą. Warto mieć na względzie zarówno Twoje samopoczucie, jak i możliwości maluszka. Jeśli uważasz, że to jeszcze nie jest ten czas – nie spiesz się. Zbyt wczesny powrót do pracy może jedynie spowodować dodatkowy stres, zarówno dla Ciebie, jak i dla dziecka. Powrót do pracy powinien być więc dobrze przemyślaną decyzją. Jeśli natomiast do powrotu zmusza Cię sytuacja finansowa – pamiętaj, że w wielu krajach urlop macierzyński trwa tylko kilka miesięcy lub nie ma go wcale, a mamy nadal są w stanie wychować szczęśliwe dzieci. Bardzo ważne będzie wsparcie i zrozumienie Twojej rodziny i bliskich – to do nich w pierwszej kolejności zwróć się po emocjonalne wsparcie. Żeby odnaleźć się w nowej sytuacji, możliwe, że będziesz musiała na nowo odkryć i poznać siebie oraz swoje silne strony. Warto w pierwszej kolejności uporządkować to, jak o sobie myślisz i jak siebie postrzegasz.

MOTYWACJA I SAMOOCENA

Kluczową rolę w postrzeganiu nas samych odgrywa nasza samoocena. Ten termin ma także powiązanie z poczuciem własnej wartości, które jest stanem psychicznym świadczącym o samoocenie, ale również o naszej samoświadomości. Doktor Nathaniel Branden, amerykański psychoterapeuta i filozof stwierdził, że poczucie własnej wartości to ,,skłonność do doświadczania siebie, jako osoby kompetentnej w zakresie stawiania czoła wyzwaniom przynoszonym przez życie, a także zasługującej na szczęście”. Czy zatem można pracować nad swoją samooceną? Jak najbardziej! Kluczową rolę odgrywa tutaj poznanie siebie i uświadomienie sobie swoich mocnych stron. Warto skupiać się na faktach, nie zaś na przypuszczeniach – mam kwalifikację w tej dziedzinie, na pewno sobie poradzę, udało mi się osiągnąć to, a więc na pewno postaram się także dojść tutaj. Myślenie o sobie przez pryzmat naszych sukcesów, a nie wyłącznie porażek czy błędów, jest niezwykle ważne w rozwijaniu poczucia własnej wartości.

Przy budowaniu samooceny przyda się także właściwa motywacja. Z psychologicznego punktu widzenia, kierując się teorią Williama James (amerykański psycholog i filozof), naszą motywację napędzają instynkty kierujące naszym zachowaniem w taki sposób, aby pozwolić nam przetrwać. Mowa tutaj przede wszystkim o zaspokajaniu swoich głównych potrzeb, ale także potrzeb wyższych szczebli (według teorii Abrahama Maslow’a, twórcy piramidy potrzeb). Jak możemy zatem zauważyć, motywacja jest nam niezbędna do działania. Nie tylko pozwala na zaspokajanie naszych podstawowych pragnień, ale także sprawia, że staramy się osiągać wyższe cele, kolejne sukcesy – a co za tym idzie satysfakcję i samozadowolenie. Jak zatem pracować nad motywacją? Warto na przykład poszukiwać inspiracji, wzorować się na autorytetach, stawiać sobie małe cele, a następnie dążyć do większych, bo przecież apetyt rośnie w miarę jedzenia. Istotne, aby nasze cele szły w parze z osobistymi wartościami. Zastanów się, jakie są Twoje priorytety, co jest dla Ciebie ważne i co chciałabyś osiągnąć, a w ten sposób łatwiej będzie Ci odnaleźć motywację do realizacji małych i większych planów. I co najważniejsze, nawet najmniejszy sukces to już sukces. Postaraj się doceniać samą siebie nawet za zdobycie najdrobniejszych szczytów, ponieważ w ten sposób Twoja motywacja do dalszego działania będzie wzrastać, a tym samym podnosić się będzie także Twoja samoocena.

ORGANIZACJA CZASU

Jeśli już podjęłaś decyzję o powrocie do pracy, czujesz się na siłach i jesteś gotowa na ten krok, warto przemyśleć, jak zorganizować swój czas, aby być w stanie pogodzić nowe obowiązki z tymi obecnymi. Dużo będzie zależało od wieku Twojego maluszka oraz jego potrzeb. Zastanów się, czy jesteś w stanie podzielić obowiązki pomiędzy Ciebie i np. partnera. Pamiętaj, że dobry podział obowiązków to taki, który satysfakcjonuje Was oboje!

Korzystnym rozwiązaniem w przypadku małego dziecka jest praca w trybie dwuzmianowym, kiedy to Ty i partner możecie wymieniać się opieką nad dzieckiem i jednocześnie pracować. Spróbuj nie rzucać się także od razu na głęboką wodę – dobrym pomysłem może okazać się praca w niepełnym wymiarze godzin, aby stopniowo wdrażać się w powrót do pracy, ale jednocześnie mieć czas na dotychczasowe obowiązki. W przypadku nieco starszych dzieci, warto rozejrzeć się za żłobkiem bądź przedszkolem. Kiedy Twój maluch znajdzie się pod fachową opieką, Ty możesz spróbować wykorzystać ten czas na pracę zawodową. Kolejnym rozwiązaniem może być także pomoc ze strony babci lub zatrudnienie opiekunki. Wiąże się to oczywiście z dodatkowymi kosztami, dlatego dobrze jest na początku rozplanować swój budżet. Zastanów się, jakie opcje wpisują się najlepiej w Twoje możliwości i koniecznie pamiętaj, aby omówić kwestię opieki z osobami, które mają ją sprawować. Dobrze jest przedyskutować te kwestie z partnerem czy rodziną i podjąć wspólną decyzję, która będzie dla Was najwłaściwsza.

KWESTIE PRAWNE

W sytuacji powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim czy zwolnieniu na okres ciąży warto znać swoje prawa. Co do zasady, kodeks pracy zabrania zwalniania kobiet w okresie ciąży urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego. Te zasady mają swoje zastosowanie wyłącznie w przypadku umowy o pracę. Pracodawca, który się do nich nie zastosuje może zostać pociągnięty do odpowiedzialności prawnej.

Ponadto młode mamy i kobiety w ciąży mają zagwarantowane prawnie pewne dodatkowe przywileje. Kobiety w ciąży nie mogą być zatrudniane na czas pracy dłuższy niż 8 godzin dziennie. Ponadto według kodeksu pracy nie obowiązuje ich wykonywanie nadliczbowych godzin, praca w porze nocnej, praca w delegacji, a także system przerywanego czasu pracy. Dla młodych mam kodeks pracy także przewiduje dodatkowe ułatwienia, jak np. dwie półgodzinne przerwy wliczane w czas pracy dla kobiet karmiących piersią. Ponadto ta grupa kobiet jest także wyłączona z wykonywania prac uciążliwych, szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia oraz mogących negatywnie wpływać na przebieg ciąży lub karmienie piersią.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku całkowitej likwidacji lub upadłości firmy, zwolnienie z pracy po powrocie z urlopu macierzyńskiego jest niestety możliwe. Nieco inaczej wygląda sytuacja, gdy likwidacji poddano stanowisko, które do tej pory obejmowała młoda mama. W takim przypadku pracodawca powinien przywrócić kobietę do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego lub na innym stanowisku odpowiadającym jej kwalifikacjom, o ile jest to możliwe.

Ponadto kobieta, która powraca z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, staje się utytułowana do skorzystania z bezpłatnego urlopu wychowawczego. Dodatkowo ma również możliwość złożenia wniosku o obniżenie wymiaru etatu. Mówi o tym artykuł 186 § 1 Kodeksu pracy:

„Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.”

W takiej sytuacji pracodawca również nie może zwolnić młodej mamy, ponieważ ta ma zapewnioną ochronę prawną. Wniosek o pracę w obniżonym wymiarze czasu powinien zostać złożony na przynajmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem pracy w niepełnym wymiarze godzin. Warto także wiedzieć, że w ten sposób można pracować maksymalnie 35 miesięcy. Dodatkowo także kobieta nie musi decydować się na zmniejszenie etatu pracy od razu po powrocie z urlopu macierzyńskiego – ma to tego prawo aż do momentu ukończenia przez dziecko 6 roku życia.

Warto także podkreślić, że składając wniosek o urlop wypoczynkowy zaraz po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, pracodawca ma obowiązek go zatwierdzić. Urlop wypoczynkowy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim jest traktowany jak kontynuacja urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że udzielenie urlopu wypoczynkowego zaraz po zakończeniu urlopu macierzyńskiego nie kończy okresu ochrony kobiety, a pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z nią umowy o pracę.

PRACA, OBOWIĄZKI A STRES

Macierzyństwo jako nowa, życiowa rola może przysporzyć wiele stresu. Dodatkowe obowiązki związane z powrotem do pracy zawodowej mogą go jedynie spotęgować. Niezwykle istotne jest, aby w tym wszystkim nie zapominać o sobie. Stres będzie negatywnie wpływał nie tylko na codzienne funkcjonowanie, ale także na maluszka, atmosferę w domu, Twoją wydajność oraz samozadowolenie. Należy także pamiętać, że stres nie zawsze jest naszym wrogiem. Wyróżniamy dwa główne rodzaje stresu: dystres i eustres. Gdy stres jest doświadczeniem pozytywnym, motywuje, mobilizuje i stymuluje rozwój, wówczas mówimy o tzw. eustresie (Selye, 1974). Jest to tak zwany „dobry stres”. Eustres zwiększa motywację i przygotowuje organizm do wzmożonej aktywności (Ogińska-Bulik, 2009). Dystres natomiast ma negatywny wpływ na funkcjonowanie człowieka, ponieważ wyczerpuje jego zasoby i obciąża organizm. W całym zamieszaniu i natłoku obowiązków staraj się zatem znajdować chwilę na relaksację. Ciepła kąpiel, czy nawet herbata wypita bez pośpiechu może kojąco wpływać na Twoje samopoczucie. Na naszej stronie znajdziesz więcej artykułów na temat radzenia sobie ze stresem i niepokojem! Czasem warto jest też poszukać pomocy ze strony specjalisty. Zapraszamy do kontaktu z Fundacją!

KOMUNIKACJA

Na koniec jeszcze kilka słów o komunikacji. Przede wszystkim chodzi tu o komunikację własnych potrzeb. Kiedy na świecie pojawiło się dziecko, cały Twój świat skoncentrował się na nim. Jest to bardzo naturalna reakcja, jednak nie należy w tej nowej sytuacji zapominać o sobie. Ważne, aby słuchać swojego organizmu i reagować na wysyłane przez niego sygnały. Postaraj się zadbać o komunikację ze swoim partnerem i bliskimi. Przyznanie się do zmęczenia czy trudności to nie oznaka słabości, ale świadome podejście do samej siebie. Komunikacja odgrywa także kluczową rolę w miejscu pracy, a jej podstawą jest asertywność. Chociaż często kojarzy się ona z umiejętnością odmawiania, nie jest to zgodne z jej faktyczną definicją. Asertywność to przede wszystkim umiejętność wyrażania swojego zdania, uczuć, emocji i postaw w sposób otwarty, jednak nienaruszający granic innych osób. Jest to rodzaj postawy pełnej szacunku wobec samego siebie i innych – Twoje potrzeby i prawa są równie ważne, jak moje. Należy także pamiętać, że asertywności należy się uczyć, bo nikt nie rodzi się w nią wyposażony, to umiejętność, którą nabywamy w miarę upływu czasu i pod wpływem różnych doświadczeń i relacji. Staraj się zatem wyrażać swoje zdanie, potrzeby i emocje tak często, jak czujesz, jednak miej na względzie także odczucia innych. Postawa szacunku wobec siebie i otoczenia jest podstawą dobrej i skutecznej komunikacji.

Jeśli zmagasz się z trudnościami, masz wiele myśli w głowie i nie wiesz, jak je uporządkować, chciałabyś wrócić do pracy, ale nie jesteś pewna, czy to właściwy czas – spróbuj porozmawiać ze specjalistą lub skontaktuj się z naszą Fundacją. Jesteśmy tu, by wspierać wszystkie mamy i dodawać otuchy. Nie odrzucaj także chęci pomocy ze strony bliskich. Pamiętaj, że każda superbohaterka potrzebuje czasem odrobiny wsparcia.

Na podstawie:

Data dostępu: 09.05.2022

Kodeks Pracy, art. 183, 186

Data dostępu: 05.06.2022

Powrót do pracy młodej mamy – jak możemy Ci pomóc?

Email

Adres Fundacji

Dane Fundacji Mama na Huśtawce