Niepłodność i trudne emocje

Według WHO niepłodność to niezdolność do zajścia w ciążę czy spłodzenia dziecka. Niepłodność można stwierdzić dopiero po upływie jednego roku niezabezpieczonego i regularnego współżycia, nastawionego na poczęcie, do którego jednak nie dochodzi. Choroba taka jak niepłodność jest stanem chorobowym w znaczeniu medycznym, ale też pewnego rodzaju stanem społecznym i z tego powodu niesie dla osób niepłodnych także konsekwencje natury społecznej. Niepłodność wpływa na wiele obszarów życia jednostki. Oddziałuje na relacje z partnerem, z rodziną, przyjaciółmi czy znajomymi. Wpływa na życie zawodowe i zmusza często do przewartościowania swoich priorytetów w tym względzie. Sprawia, że wymagane jest zorganizowanie nawet rozkładu dnia na nowo, dostosowując go do trudnego procesu leczenia.

PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE

Diagnoza dotycząca niepłodności, którą para słyszy w gabinecie, jest najczęściej poprzedzona miesiącami a nawet latami prób zajścia w ciążę oraz kolejnych niepowodzeń z tym związanych. Kluczowe jest zwrócenie uwagi na wpływ jaki ten proces ma na psychikę kobiety- samoocena oraz poczucie własnej skuteczności spada (ma to związek z tradycyjnym postrzeganiem roli kobiety w społeczeństwie jako matki, która dba o dzieci i męża), mogą pojawić się liczne konflikty z partnerem, które tłumaczone są często brakiem dzieci. Jak sobie poradzić w tej kryzysowej sytuacji, kiedy emocje są często sprzeczne i nieakceptowane, a poczucie bezradności stanowi główny punkt myśli?

EMOCJE I ICH OSWAJANIE

Leczenie niepłodności to czas, podczas którego pojawia się często ból, cierpienie, smutek oraz żal czy bezsilność. Ważne jest, żeby nie bać się odczuwać tych emocji i pozwolić sobie na ich otwarte i szczere przeżywanie. Te uczucia są jak najbardziej naturalne, zdrowe i potrzebne, żeby móc poradzić sobie z wyzwaniem. Pozwolenie sobie na płacz czy złość nie świadczy o braku dojrzałości czy załamaniu nerwowym, ale jest częścią doświadczania trudnych sytuacji. W trakcie leczenia mogą również pojawić się takie uczucia jak zazdrość wobec innych par, które posiadają dziecko, a następnie poczucie winy, że przecież ja taka nie jestem, powinnam cieszyć się szczęściem innych. Te uczucia są także NATURALNE. Nie warto się o nie obwiniać i oceniać siebie w kategoriach “jestem złym człowiekiem”. W trakcie leczenia niepłodności warto zaopiekować się sobą, zatroszczyć się o swoje potrzeby i pragnienia oraz zastanowić się nad tym, jak najlepiej wspierać siebie i swojego partnera na tej drodze. Stawianie sobie miliona wymagań i oczekiwań, które powinniśmy spełnić w tym czasie jest niepomocne i wzmaga tylko poczucie winy.

RELAKSACJA

Stres, który towarzyszy codziennie jest niemałym utrudnieniem dla każdej z nas. Kobiety, które są w trakcie leczenia niepłodności mają uwagę szczególnie wyczuloną na inne kobiety w ciąży oraz małe dzieci. Czy to może powodować unikanie wszelkich sytuacji czy spotkań z młodymi mamami, wymyślanie szeregu wymówek, tak aby nie obrazić osoby zapraszającej? Oczywiście, że tak. Pojawia się wówczas frustracja, złość na siebie, poczucie wstydu, że pojawia się zazdrość, przy równoczesnym poczuciu, że zależy im na ważnych relacjach. To wszystko potęguje tylko stres, który dodatkowo może zmniejszać szansę na zajście w ciążę. W pracy z trudnymi emocjami oraz stresem pomocne są ćwiczenia relaksacyjne oraz oparte na uważności. Dobrą wiadomością jest fakt, że relaksacji można się nauczyć! Może nie wyjść za pierwszym czy drugim razem, ale jest to umiejętność, którą należy praktykować (jak jazda na rowerze). Możliwe, że za trzecim, czwartym lub piątym razem poczujesz, że coraz lepiej potrafisz wywołać u siebie stan głębokiego relaksu.

Przykładowe techniki relaksacyjne:

1. Trening autogenny Schultza- technika relaksacji neuro-mięśniowej, która polega na wywołaniu poprzez autosugestię doznań podobnych do stanu medytacji czy hipnozy,
2. Trening Jacobsona- polega na nauce napinania mięśni, aż do osiągnięcia automatyzacji. Pomaga w regulacji negatywnych emocji, rozluźnieniu ciała i regulacji pracy narządów wewnętrznych,
3. Kontrola oddechu- bardzo prosta technika, która w szybki sposób pozwala osiągnąć stan relaksu i harmonii. Spokojny, głęboki oddech pozwala uspokoić tętno, zatrzymać gonitwę myśli oraz regulować emocje,
4. Medytacja Mindfulness- w technice tej chodzi o skupienie się na chwili obecnej, na „tu i teraz”, o pełne zaangażowanie w to co dzieje się w tym momencie, w tym miejscu. W tej metodzie zawieszamy rozpamiętywanie przeszłości oraz zamartwianie się na przyszłość.

KOMUNIKACJA Z NAJBLIŻSZYMI

              Pary starające się o dziecko, stosują różne metody radzenia sobie z tą trudną sytuacją życiową. Jednym z najczęściej pojawiających się mechanizmów jest niemówienie nikomu o problemie. Tego typu zachowanie nierzadko powoduje dopytywanie się ze strony najbliższych, docinki a także niekomfortowe aluzje. Najczęściej bliscy, kiedy dowiadują się o problemie, stają się wówczas bardziej empatyczni i wrażliwi, okazują wsparcie na tyle na ile potrafią. Unikanie za wszelką cenę sytuacji towarzyskich i stawianie wokół siebie fortecy pochłania dużo wysiłku oraz czasu, a są to zasoby, które można przekuć w inne aktywności. Ale pamiętaj! Jeśli nie czujesz się gotowa, żeby o tym mówić, to jest również okej. Nie narzucaj sobie zbędnej presji. Dopiero jeśli poczujesz w sobie wewnętrzną siłę oraz chęć powiedzenia bliskiej osobie o swojej sytuacji- zrób to. Przydatne jest tworzenie sobie potencjalnych scenariuszy, które mogą wydarzyć się w rzeczywistości. Zastanowienie się nad tym co może nas spotkać, jak na dane zdarzenie zareagować i co odpowiedzieć kiedy pojawia się krępujące pytanie o dziecko, pomoże choć w niewielkim stopniu przygotować się na spotkania z trudnymi komentarzami. Jeśli mamy w głowie plan co należy odpowiedzieć, automatycznie dochodzi do redukcji odczuwanego lęku, pozwala uniknąć elementu zaskoczenia i pustki w głowie i pozytywnie wpływa na dobrostan psychiczny. W sytuacji kiedy pojawiają się osobiste pytania ze strony otoczenia, a Ty nie masz ochoty opowiadać o swoim problemie możesz uciąć temat i postawić granicę prywatności, powiedzieć o tym, że jest to sprawa osobista Twoja i Twojego partnera, np. „To dość osobiste pytanie, na które wolałabym nie odpowiadać”. Z doświadczenia wiem, że proste odpowiedzi, bez wdawania się w szczegóły są najczęściej najlepsze, np. „Chcielibyśmy mieć dzieci, ale to nie jest takie łatwe” lub ”Od dłuższego czasu nad tym pracujemy i damy znać, kiedy ostatecznie nam się uda”. 

Pamiętaj, że nigdy nie jesteś sama ze swoim problemem. Zwrócenie się po pomoc nie jest oznaką słabości. Oczekiwanie na upragnioną ciążę to czas trudny i jeśli potrzebujesz rozmowy, to warto pomyśleć nad spotkaniem z psychologiem. Zawsze możesz również skontaktować się z naszą Fundacją. Często samo wysłuchanie i okazanie wsparcia ma w sobie dużą wartość i może okazać się pomocne.

Bibliografia:

Koperwas, M., & Głowacka, M. (2017). Problem niepłodności wśród kobiet i mężczyzn–epidemiologia, czynniki ryzyka i świadomość społeczna. Aspekty zdrowia i choroby, 2(3), 31-49.

Radwan J. Epidemiologia niepłodności. W: Niepłodność i rozród wspomagany. Red. Radwan J., Wołczyński S. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne 2011; 11-14.

https://emocje.pro/nieplodnosc-jak-sobie-poradzic-poradnik/ (data dostępu: 04.02.2022 rok)

https://www.pokonajlek.pl/relaksacja/ (data dostępu: 04.02.2022 rok)